Międzynarodowy Dzień Różnorodności Biologicznej
Międzynarodowy Dzień Różnorodności Biologicznej został proklamowany przez Organizację Narodów Zjednoczonych w celu podnoszenia świadomości ekologicznej społeczeństw. Wcześniej dzień ten obchodzony był 29 grudnia, ale w 2000 r. zmieniono datę na dzień 22 maja, czyli datę wejścia w życie Konwencji o różnorodności biologicznej - umowy międzynarodowej określającej zasady ochrony, pomnażania oraz korzystania z zasobów różnorodności biologicznej.
Tegoroczne obchody Dnia poświęcone są morzom i oceanom, które stanowią 90 procent zamieszkałej przestrzeni naszej Planety, dając schronienie wielkiej różnorodności gatunków, począwszy od płetwali błękitnych - największych żyjących na Ziemi ssaków, aż po fitoplankton - mikroskopijne organizmy roślinne, odpowiedzialne za produkcję ok. 50 procent tlenu. Zróżnicowane ekosystemy oceanów to źródło podstawowych surowców i procesów decydujących o naszym życiu, ale także o powodzeniu naszych wysiłków w celu ograniczenia obszarów biedy na świecie.
Wskutek rabunkowej działalności człowieka, około 60 procent ekosystemów morskich jest dziś zagrożonych. Zanieczyszczenie ściekami i odpadami rolniczymi powoduje powiększanie się rejonów anoksji (deficytu tlenu), na których większość gatunków morskich nie może egzystować. Żyjące tam poprzednio ekosystemy obumierają, a miejsca te stają się martwymi obszarami oceanu. Nadmierna eksploatacja łowisk spowodowała, że ponad 13 procent z nich przestało już praktycznie istnieć. Zakwaszenie oceanów w wyniku nadmiernej emisji dwutlenku węgla powoduje obumieranie raf koralowych i ograniczenie możliwości reprodukcyjnych wielu gatunków, a także zagrożenie dla planktonu, stanowiącego w morzach podstawę łańcucha pokarmowego. Dodatkowym zagrożeniem są stworzone przez technologię nowe możliwości eksploatacji podwodnych złóż surowców naturalnych w miejscach, które przez wieki wolne były od ludzkiej ingerencji.
Wszystkie te zagrożenia dla zbiorników wodnych, powodujące ogromne straty dla zasobów różnorodności biologicznej świata, wymagają świadomych, wspólnych wysiłków zarówno naukowców, jak i praktyków.
Powołana do życia w 1960 r. i działająca pod egidą UNESCO Międzyrządowa Komisja Oceanograficzna (Intergovernmental Oceanographic Commission), która ma za zadanie stymulowanie i koordynowanie współpracy na morzach i oceanach, ze szczególnym uwzględnieniem pomocy dla krajów biednych i rozwijających się, koordynuje m.in. międzynarodowe programy w zakresie badań mórz i oceanów, zrównoważonego rozwoju, kontroli przeobrażeń i ochrony środowiska morskiego, wykorzystania przestrzeni i zasobów morskich, a także wymianę danych i technologii oraz implementację konwencji i regulacji prawnych. Komisja współpracuje z krajami w dziedzinie ochrony i zrównoważonego użytkowania zasobów różnorodności biologicznej mórz i oceanów. Gromadzi także dane dla światowych rejestrów obszarów morskich wymagających pilnej ochrony, przede wszystkich tych, które, ze względu na swoją szczególną wartość, wpisane zostały na Listę Światowego Dziedzictwa. Biorąc pod uwagę powierzchnię, stanowią one trzecią część wszystkich morskich obszarów chronionych. Promocja zrównoważonego użytkowania obszarów morskich i przybrzeżnych to także zadanie istniejącego już od 40 lat programu „Człowiek i Biosfera”, który bada wzajemne oddziaływanie człowieka i środowiska, m. in. wpływ działalności człowieka na stan ekosystemów morskich i siedlisk gatunków zamieszkujących obszary przybrzeżne.
Międzynarodowy Dzień Różnorodności Biologicznej nie bez powodu obchodzony jest w bezpośrednim sąsiedztwie Światowego Dnia Różnorodności Kulturowej (21 maja). Zrównoważony rozwój wymaga połączenia wysiłków dla ochrony obu tych dziedzin. Bezcenne zasoby wiedzy tradycyjnej niezbędne są lokalnej społeczności zarówno dla ochrony jej kulturowej odrębności, jak i dla organizacji życia społecznego, z której wynika odpowiedni sposób zarządzania zasobami naturalnymi, uprawiania ziemi czy ochrony przybrzeżnych ekosystemów. Różnorodność biologiczna bywa często przyrównywana do różnorodności językowej: w obu dziedzinach straty powodują zachwianie się fundamentów istnienia lokalnych kultur, nieodwracalnie zmieniając kierunek ich rozwoju i bardzo często podważając poczucie i sens przynależności do danego miejsca na Ziemi.
